อิบุกิโซบะ / อิบุกิไซไรโซบะ

"อิบุกิโซบะ" และ "อิบุกิไซไรโซบะ" (จากนี้ไปจะเรียกว่า "อิบุกิโซบะ") คือ โซบะ (เก็นโซบะ) ^{(1) (2)} พันธุ์ท้องถิ่นดั้งเดิมที่เพาะปลูกในตอนกลางของภูเขาอิบุกิ ⁽³⁾
　ลักษณะพิเศษคือเป็นเมล็ดโซบะเล็กๆ ส่วนใหญ่มีเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 4.5 มิลลิเมตรหรือน้อยกว่า ด้วยเหตุนั้นเองจึงมีเปลือกอ่อน (เปลือกเมล็ด) มาก เมื่อนำไปทำแป้งโซบะหรือเส้นโซบะจะกลายเป็นสีเขียวอ่อน ซึ่งมาจากสีเขียวของเปลือกอ่อนนั่นเอง อีกทั้งยังมีลักษณะเด่นที่กลิ่นหอมชัดเจนด้วย
　รสอูมามิและรสหวานไม่ด้อยไปกว่ากันเมื่อเทียบกับพันธุ์ชั้นดีอื่นๆ ได้รับการประเมินค่าสูงจากอุตสาหกรรมผลิตแป้งและร้านโซบะ

"อิบุกิโซบะ" ใช้พันธุ์ท้องถิ่นดั้งเดิม (อิบุกิโซบะ) เพาะปลูกภายในพื้นที่แหล่งผลิต มาตรฐานส่งขายคือ 70% ของเมล็ดจะต้องมีเส้นผ่านศูนย์กลางยาว 4.5 มิลลิเมตรหรือน้อยกว่า

แหล่งผลิตปัจจุบันอยู่บริเวณเลียบริมหุบเขาของแม่น้ำอาเนะ และกระจายจากทางเข้าหุบเขาเข้าไปภายในเมืองไมบาระ พื้นที่ต้นน้ำแม่น้ำอาเนะ ⁽⁴⁾ ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของภูเขาอิบุกิ เป็นพื้นลาดชันระบายน้ำดี บริเวณรอบๆ ล้อมด้วยภูเขาทำให้เป็นสภาพแวดล้อมที่ผสมข้ามพันธุ์กับสายพันธุ์อื่นยาก แม้เมืองไมบาระตั้งอยู่บนพื้นที่ปลายน้ำแม่น้ำอาเนะ แต่มีดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำที่ระบายน้ำดีกับพื้นที่เพาะปลูกเป็นดินแอนโดซอล จึงเหมาะเป็นพื้นที่ปลูกโซบะ
　ปี 1995 ศูนย์ปรับปรุงและเผยแพร่เกษตรกรรมพื้นที่โคโฮคุแห่งจังหวัดชิกะได้เริ่มพยายามเพิ่มจำนวนเมล็ดพันธุ์ท้องถิ่นดั้งเดิม (อิบุกิโซบะ) ภายใต้ความร่วมมือของศูนย์นี้ สัดส่วนการผลิตขยายขึ้นจากการทดลองปลูกพันธุ์ท้องถิ่นดั้งเดิมโดยผู้ผลิตในพื้นที่ต้นน้ำแม่น้ำอาเนะ จนกระทั่งพื้นที่นี้กลายเป็นแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ในปี 2001 ปัจจุบันกำหนดให้พื้นที่ต้นน้ำแม่น้ำอาเนะเป็นแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ทั่วไปเพราะที่นี่เกิดการผสมข้ามพันธุ์กับสายพันธุ์อื่นได้ยาก เป็นการอนุรักษ์สายพันธุ์ท้องถิ่นดั้งเดิม (อิบุกิโซบะ) พร้อมวางรากฐานระบบรับประกันผลผลิตคงที่มีเสถียรภาพไปด้วย
　ปัจจุบันพื้นที่ผลิตมีขนาดประมาณ 40 เฮกตาร์โดยเฉลี่ย ปริมาณเก็บเกี่ยวผลผลิตอยู่ที่ 24 ตัน ส่วน "อิบุกิโซบะ" ที่ส่งขายไปนั้นถูกนำไปแปรรูปเป็นแป้งโซบะและใช้ผลิตเส้นโซบะเป็นหลักในขั้นตอนกระจายสินค้า
　จำนวนผู้ผลิตมีทั้งหมด 31 ครัวเรือน (ปี 2018) รวมทั้งผู้ผลิตภายในองค์กรผลิตและผู้ที่ผลิตเองเป็นรายบุคคล

1. โซบะ : สำหรับยุโรปและประเทศอื่นๆ เมล็ดโซบะเป็นที่รู้จักในฐานะวัตถุดิบของขนมกาแล็ต แต่ลักษณะของโซบะในญี่ปุ่นนั้นไม่เหมือนกัน ส่วนมากจะนำแป้งโซบะไปนวดกับน้ำทำเป็นแป้งดิบแล้วซอยละเอียดเป็นเส้น โดยทั่วไปรับประทานโดยนำเส้นที่ต้มแล้วไปจุ่มซอสที่ทำจากน้ำต้มปลากับโชยุ
2. เก็นโซบะ : หมายถึงโซบะยังมีเปลือกติดอยู่
3. ภูเขาอิบุกิ : ภูเขาสูงที่สุดใน จ.ชิกะ สูง 1377 เมตรจากระดับน้ำทะเล พื้นที่ภูเขานี้ถูกกำหนดเป็นอุทยานแห่งชาติทะเลสาบบิวะ เชื่อกันว่าเป็นภูเขาศักดิ์สิทธิ์ตั้งแต่สมัยโบราณ มีชื่อบันทึกอยู่ใน "โคจิคิ (จัดทำปี 712)" กับ "นิฮงโชคิ (จัดทำปี 720)" ซึ่งเป็นหนังสือเรียนวิชาประวัติศาสตร์เก่าแก่ที่สุดของญี่ปุ่นที่ยังคงอยู่ในปัจจุบัน
4. แม่น้ำอาเนะ : แม่น้ำคลาส 1 (ความยาว 39 กิโลเมตร) ที่ไหลอยู่ทางตอนเหนือของ จ.ชิกะ นอกจากนี้ยังมีชื่อเสียงจากการที่กองทัพพันธมิตรของโอดะ โนบุนากะกับโทคุกาวะ อิเอยาสึและกองทัพพันธมิตรของอาซาอิ นากามาสะกับอาซากุระ โยชิคาเกะเคยทำสงครามแม่น้ำอาเนะกันเมื่อปี 1570